Czy można powiedzieć, że ktoś gra drugie skrzypce?

Zwrot grać pierwsze skrzypce ma dwa znaczenia, zależne od kontekstu. W języku specjalistycznym oznacza ‘być prowadzącym skrzypkiem w orkiestrze’, w języku ogólnym – ‘mieć decydujący głos w jakieś sprawie; przewodzić czemuś’.
Jako terminy specjalistyczne funkcjonują pierwsze skrzypce, drugie skrzypce, czyli ‘dwie grupy skrzypiec w orkiestrze symfonicznej’ lub ‘dwa instrumenty w kwartecie smyczkowym’).
W języku ogólnym we frazeologizmie grać pierwsze skrzypce człon liczebnikowy jest niewymienny, podobnie jak człon czasownikowy i rzeczownikowy.
Niepoprawne jest tworzenie konstrukcji, np. „grać drugie skrzypce”, „grać trzecie skrzypce” w znaczeniu „być na drugim, trzecim miejscu w hierarchii”. Jeśli chcemy przekazać informację, że ktoś był drugi lub trzeci w kolejności decydowania, trzeba tę treść wyrazić w sposób opisowy.

Monika Kaczor