Czy przed wyrazem notabene stawiamy przecinek?
Notabene to modulant używany dla podkreślenia jakieś części zdania. Jest to wyrażenie łacińskie, traktowane jako złożenie, o czymś świadczy jeden akcent główny: notabene.

Interpunkcja jest niejednolita: albo nie oddziela się go od innych składników, albo oddziela przecinkiem, z czym można spotkać się stosunkowo często.
Por.:
Zostałaś notabene matką.
Przeprowadziła projekt naukowy, notabene oryginalny i inspirujący.

Monika Kaczor

Szanowni Państwo, dlaczego mówimy o znakach przEstankowych, a nie o znakach przYstankowych? Czy chodzi o to, że przestajemy mówić, a nie robimy sobie przystanek w mówieniu?

Znaki interpunkcyjne są określane także jako znaki przestankowe. Taka nomenklatura została ustalona. Sygnalizują one potrzebę zaprzestania mówienia przed kolejnym elementem wypowiedzi, by nadać jej odpowiednią intonację, właściwy rytm, stosowne tempo mowy, prawidłowy akcent wyrazowy lub zdaniowy. Zawieszamy głos, by budować stosowną atmosferę wypowiedzi. Przerwy między poszczególnymi frazami to również forma dbania o czytelność wypowiedzi, o odzwierciedlenie w tekście pisanym zależności składniowych między członami wypowiedzenia lub między wypowiedzeniami, na wyodrębnienie, podkreślenie – ze względów znaczeniowych lub emocjonalnych – pewnych wyrazów lub fragmentów tekstu.

Monika Kaczor

Prosiłbym o rozstrzygnięcie dylematu dotyczącego stawiania przecinków przed „jak” w wyrażeniach „o niczym innym nie marzę jak” oraz „nie ma to jak” na przykładzie poniższych zdań:
1. O niczym innym nie marzę jak o wycieczce do Chorwacji.

2. O niczym innym nie marzę, jak pooddychać górskim powietrzem.

3. O niczym innym nie marzę jak (tylko) o pooddychaniu górskim powietrzem.

4. O niczym innym nie marzę jak tylko o czynnym udziale w zawiłych badaniach.

5. Nie ma to jak być harcerzem.

Czy o obecności przecinka zadecyduje w tym przypadku akcent, czy to, że przecinek nie jest wymagany w zdaniu pojedynczym (1, 3 ,4, 5)?

Najprościej rzecz ujmując, można odpowiedzieć, że – ponieważ polska interpunkcja ma przede wszystkim charakter składniowy – o obecności lub nieobecności przecinka w powyższych przykładach decyduje konstrukcja zdania. Dlatego można z dużą pewnością przyjąć, że w zwrocie „nie ma to jak” przed „jak” nie pojawi się przecinek, ponieważ należy je uzupełnić składnikiem niezdaniotwórczym, np. Nie ma to jak w domu…, Nie ma jak u mamy… itp.)

Inaczej będzie w wyrażeniu „o niczym innym nie marzę jak”, które dopuszcza większą swobodę kontynuacji – w zależności od tego, czy wyraz „jak” będzie wprowadzał zdanie podrzędne czy też nie, przecinek należy wstawić lub nie. Pewne znaczenie ma tu jednak także logika wypowiedzi. Wydaje się, że dopowiedzenie ma w podanych przykładach charakter integralny, tzn. wchodzi w skład zasadniczej konstrukcji zdania, więc przecinek nie jest potrzebny (także w zdaniu drugim).

Z drugiej jednak strony intencją mówiącego może być wyodrębnienie drugiego członu. Wówczas wypowiedziane z przerwą oddechową zdanie „O niczym innym nie marzę, jak tylko o czynnym udziale w zawiłych badaniach” zostanie zapisane z przecinkiem.

Magdalena Steciąg