Zadzierzysty

Co oznacza przymiotnik zadzierzysty?


Współcześnie zapisujemy ten przymiotnik przez rz: zadzierzysty. Dawniej miał także oboczną pisownię i wymowę „zadzierżysty”. Oznaczał ‘szorstki, chropowaty, mający zadry, zadarty, sterczący, pewny siebie, czupurny, zawadiacki, lubiący zadzierać z innymi’.
Do dziś przetrwało ostatnie znaczenie. Jest to słowo coraz rzadziej używane, kojarzone z zadziorami, co ułatwia zapamiętanie pisowni, wymowy i znaczenia.

Monika Kaczor

Lanny Poniedziałek czy lany poniedziałek?

Lany Poniedziałek czy lany poniedziałek?


Nazwy zwyczajów – w przeciwieństwie do nazw świąt – zgodnie z zasadami ortograficznymi zapisujemy małymi literami. Poprawnie zapiszemy lany poniedziałek, bo to nie jest nazwa święta, jak np. Poniedziałek Wielkanocny, tylko nazwa zwyczaju (por. tłusty czwartek, śmigus – dyngus, walentynki, mikołajki, sylwester.

Monika Kaczor

Pascha

Jak odmieniać wyraz pascha?


Poprawnie odmieniamy: pascha, paschy, passze, paschę, paschą, w passze.
PASCHA to potrawa ściśle wielkanocna, królująca w Wielką Niedzielę na świątecznych stołach w całej wschodniej Polsce. Nazwę wzięła od słowa PASCHA, które w chrześcijaństwie obrządku wschodniego jest synonimem Wielkanocy, czyli Święta Zmartwychwstania Pańskiego.
PASCHA jako nazwa Wielkanocy jest spuścizną judaizmu. PASCHA to inaczej Święto Przaśników – najstarsze żydowskie święto obchodzone na pamiątkę wyzwolenia narodu izraelskiego z niewoli egipskiej.
PASCHA – potrwa przyrządzana ze twarogu, ucieranego z żółtkami, masłem, miodem (lub cukrem) i bakaliami. Jej „zachodnim odpowiednikiem” jest sernik, ale pieczony, a PASCHA to potrawa surowa, schładzana. Współczesna wersja PASCHY to sernik na zimno – łatwiejszy do wykonania, ale już nie tak aromatyczny i smaczny.

Monika Kaczor